Teun Toebes biedt een frisse en vernieuwende kijk op onze omgang dementie en Alzheimer
"Ik mag dan wel dingen vergeten, maar vanaf dat ik hier woon, zijn ze mij vergeten, jongen, en niet anders":
Teun Toebes, een jonge en innovatieve zorgvernieuwer uit Nederland, heeft de manier waarop we naar dementiezorg kijken, op zijn kop gezet. Met zijn frisse blik en vernieuwende aanpak heeft Toebes nationaal en internationaal aandacht getrokken. Zijn werk en ideeën dagen bestaande conventies uit en benadrukken het belang van empathie, respect, en het creëren van betekenisvolle momenten voor mensen met dementie.
Teun Toebes ontdekte tijdens zijn verblijf en werk in het verpleeghuis dat het zeker mogelijk is om echt persoonlijk contact te krijgen met mensen met dementie. Deze realisatie kwam onder meer door zijn interacties met bewoners zoals John en zijn oudtante Greet. John, die leed aan parkinsondementie, deelde persoonlijke verhalen en gevoelens met Teun, waardoor Teun het belang inzag van het luisteren en begrijpen van de unieke ervaringen van elke bewoner. Greet, ondanks haar Alzheimer, was in staat om een sterke band met Teun op te bouwen, gebaseerd op wederzijds respect en begrip.
"‘Mot je luisteren, Teun,’ zei John met zijn Amsterdamse accent. ‘Mijn hele leven hebt iedereen normaal tegen mij gedaan, totdat ze bij de dokter zeiden: “Je hebt parkinsondementie.” Vanaf toen ging het bergafwaarts, niet zozeer met mijzelf, maar vooral met de manier waarop iedereen met me omging en over me praatte. Het contact met mijn oude werkmaten veranderde, buurtbewoners keken me anders aan omdat ze me zielig vonden, en er werd constant gevraagd of het nog wel ging. Kortom, mijn leven als normaal persoon was voorbij... En ik neem het ze niet kwalijk, jongen, want niemand weet buiten iets van deze pleurisziekte. Maar wat ik wel heel kwalijk vind, Teun,’ vervolgde hij, ‘is hoe ik híér behandeld word, waar toch allemaal mensen zitten die iets hebben en dat verdomd goed weten. Hier zouden ze toch moeten snappen dat we niet gek zijn, niet allemaal hetzelfde zijn of in dezelfde fase zitten van het ziekteverloop. Juist hier zouden we toch normaal moeten zijn? Maar ze behandelen me alsof ik gek ben, niet meer weet wat ik doe, er niet meer toe doe. Ze vergeten dat de man die zij zien John Francken is, en dat die man een mooi leven heeft gehad en elke dag kon genieten van klein menselijk geluk, een praatje, een grap of gewoon van mensen die vrolijk langs de bouwplaats liepen. Ze vergeten dat diezelfde man daar nog steeds gelukkig van wordt, ook al ben ik soms in de war en vergeet ik dingen. Ik mag dan wel dingen vergeten, maar vanaf dat ik hier woon, zijn ze mij vergeten, jongen, en niet anders...’"
Door deze ervaringen leerde Teun dat ondanks de uitdagingen die dementie met zich meebrengt, communicatie, empathie, en aandacht voor het individu leiden tot betekenisvolle verbindingen. Deze verbindingen verrijken niet alleen de levens van de bewoners, maar bieden ook waardevolle inzichten en voldoening voor de zorgverleners. Teun's ervaringen benadrukken de noodzaak om verder te kijken dan de symptomen van dementie en de unieke persoonlijkheid en wensen van elke bewoner te erkennen.
Een wereld te winnen - Teun Toebes en Jonathan de Jong
Nadat hij zijn ervaringen over het samenwonen met mensen met dementie optekende in het boek Verpleegthuis en ontdekte wat voor een wereld er nog te winnen was op het gebied van zorg met mensen met dementie, trok Teun Toebes er samen met filmmaker Jonathan de Jong op uit om te zien hoe in andere landen wordt omgegaan met dementie en wat we van elkaar kunnen leren om de toekomst mooier en inclusiever te maken.
Het daaruitvolgende boek en documentaire (Human Forever) zijn een pleidooi voor een dementievriendelijke samenleving en een open-deuren-beleid in verpleeghuizen, want mensen blijven ook met dementie tot het einde toe mens. En ze verdienen het om zo benaderd te blijven worden.
“Na meer dan drie jaar over de wereld te hebben gereisd ben ik hoopvoller dan ooit dat wij de toekomst voor mensen met dementie hoopvoller kunnen inrichten. Human Forever, a story about love for humanity is een indringende en ontwapenende film die aan de hand van persoonlijke verhalen van de mensen laat zien waarom wij moeten veranderen. En dit vormt samen met beroemde wetenschappers en visionairs uit de praktijk het bewijs dat wij hier morgen mee kunnen beginnen. Ik ben ervan overtuigt dat documentaire je kijk op de mens voorgoed verandert”, aldus Teun.
Verpleegthuis: wat ik leer van mijn huisgenoten met dementie - Teun Toebes
Op 21-jarige leeftijd maakte Teun Toebes de gedurfde keuze om op de gesloten afdeling van een verpleeghuis te gaan wonen. Niet alleen om te ervaren hoe de zorg voor mensen met dementie verbeterd kan worden, maar vooral om te laten zien dat wij als maatschappij ons beeld van dementie moeten aanpassen. Op ontwapenende en ontroerende wijze beschrijft hij de pijnlijke systemen die in de zorg en samenleving heersen en hoe wij deze kunnen veranderen.
VerpleegThuis is niet alleen een boek over de toekomst van dementie, maar vooral een boek over de toekomst van ons allemaal. Waarom? Omdat de kans dat dit boek ook over jouw toekomst gaat één op vijf is. Toebes pleit voor meer menselijkheid in de zorg, benadrukkend dat zorgen draait om het hart, niet alleen om medische training. Hij moedigt aan tot betrokkenheid van bewoners in dagelijkse activiteiten, en benadrukt het belang van het blijven zien van de mens in de zorg.
Over Teun Toebes
Teun Toebes staat bekend om zijn vernieuwende visie op de toekomst van de zorg, waarbij hij pleit voor een meer inclusieve en empathische benadering. Zijn werk heeft niet alleen impact in Nederland, maar ook internationaal, en hij wordt beschouwd als een belangrijk figuur in de discussie rondom de zorg voor mensen met dementie. Toebes is verpleegkundige en studeerde zorgethiek en beleid aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht en heeft sindsdien zijn leven gewijd aan het bevorderen van betere zorg voor mensen met dementie.
Om meer te begrijpen hoe u uw naaste met dementie het beste kan helpen lees ook de pagina's over Belevingsgerichte zorg en de Brein Omgeving Methodiek (BOM) van dr Anneke van der Plaats en ontdek andere boeken over dementie en mantelzorg.
Meer innovatieve producten over dementie en mantelzorg
-
Het Spel van de verbeelding nodigt uit tot een nieuwe vorm van communicatie, gericht op emotie, het zintuiglijke en het onbewuste. Het spel is toepasbaar in de context van dementie maar ook ver daarbuiten. Aan de hand van kaarten met heldere beelden leren mensen met dementie en hun omgeving om hun verbeelding te gebruiken en samen nieuwe verhalen te vertellen. Een spel voor mensen met dementie in een verbeeldingsvolle spelvorm.
-
Angèle heeft U nodig! stimuleert tot het uitwisselen van gedachten rond alle uitdagingen die we tegenkomen bij het omgaan met personen met dementie. Aan de hand van ontmoetingskaarten, situatiekaarten, belevings- en kenniskaarten laat het bordspel u de frustraties en de weerstand beleven zoals personen met dementie dit kunnen beleven. Het daagt de spelers uit om deze emoties en reacties te leren kennen als normale menselijke reacties.
-
Het Dementie Stellingen Spel is ontwikkeld voor zorg- en welzijnsprofessionals en studenten die werken met mensen met dementie. Zoals: verzorgenden, activiteitenbegeleiders, (wijk)verpleegkundigen, casemanagers dementie, praktijkondersteuners, ouderenadviseurs en mantelzorgmakelaars.
- Dementie Goed Uitgelegd is een kaartenset met antwoorden op veel gestelde vragen. De kaartenset is ontwikkeld voor mensen met dementie en hun naasten. Het kan zijn dat iemand in je familie dementie heeft. Je zult merken dat dit een makkelijke manier is om met elkaar in gesprek te gaan. Je kunt veel van elkaar leren!
- De Dag Klok is een hartverwarmend voorbeeld van hoe technologie kan helpen om de uitdagingen van het dagelijks leven aan te gaan. Met een vriendelijke interface en een aanpasbare lijst van dagelijkse taken, biedt het een steuntje in de rug voor het uitvoeren van dagelijkse routines.
